De ontwikkeling staat in het teken van de hormonale verandering. Die zorgt ervoor dat de puber zich zeer bewust wordt van zijn lichaam. De groeispurt bij meisjes (tussen 10 en 15 jaar) en jongens (tussen 11 en 16jaar) kan de puber slungelig en onhandig doen overkomen. Deze verslechtering kan bij de puber leiden tot onzekerheid, twijfel en schaamte. Anderzijds zorgt de verstandelijke ontwikkeling ervoor dat de puber in staat is te redeneren en de samenhang van dingen te zien. Hij wil weten waarom iets is zoals het is. Hem afschepen met Een omdat’ Het gewoon Zo wil van Omdat ik Het zeg behoort Niet meer tot de Mogelijkheden.
De puber kan een plan maken om zijn doel te bereiken. Hij vormt zijn eigen (ongenuanceerde) meningen over van alles en nog wat. Deze zwart-wit mening geeft de puber houvast in zijn proces van losmaking en zal vast voor conflicten zorgen met de ouders.
De ontwikkeling van een puber
Sociaal-emotioneel gezien streeft de puber naar zelfstandigheid; hij is op zoek naar eigen identiteit, maar wil ook ‘erbij horen’. Hij wil een deel uitmaken van zijn peergroup. Tegenwoordig is dat vaak een kostbare aangelegenheid in verband met de juiste (merk) kleding en het nieuwste mobieltje. Veel energie gaat zitten in het verdienen van extra geld. Voor ouders is deze periode vaak niet de makkelijkste. Ouders zien hun kind groeien naar jongvolwassene. Hun rol wordt kleiner. Ouders zien nu wat hun kinderen nog allemaal in het verschiet hebben. De onbegrensde mogelijkheden, de liefde, avonturen. Voor hen kan dit dat ze gaan nadenken over de staat van hun eigen leven: is dit het nu? Welke kans heb ik gemist? Wat doe ik met mijn toekomst? De puber heeft daar geen boodschap aan. Zijn streven zich los te maken van zijn ouders maakt dat hij steeds meer beslissingen zonder zijn ouders te raadplegen. In plaats daarvan vraagt hij de mening van vrienden, De rol van de ouders lijkt uitgespeeld, hoewel er nog genoeg momenten zijn waarop de puber wel weer leunt op zijn ouders.
Voor ouders is het de uitdaging zo’n relatie met hun puber op te bouwen dat hij nog wel gebruik wil maken van hun wijsheid. Ouders hoeven niet alleen fouten te maken die hun ouders al gemaakt hebben. Deze relatie kan alleen ontstaan door een nieuw begrip te ontwikkelen voor je puber en een nieuw begrip van je puber voor de ouders. Elke ouder is zelf puber geweest, dus de gevoelens enigszins bekend moeten zijn.
Bent u op zoek naar extra tips of advies voor de relatie tussen u en uw puber? U kunt hier contact opnemen met Scheidingscenter.
De Puber en scheiding
Ook de puber zal de scheiding van zijn ouders ervaren als een groot verlies met alle woede en verdriet tot gevolg.
Zijn eigen sterke mening kan kiezen leiden dat een puber eerder dan jonge kinderen kiezen voor de vader of moeder. Goed en kwaad zijn duidelijke waarden. (Oudere) pubers zijn in hun ouders echt moreel te staat. Het is aan de ouders hier geen gebruik van te maken. Het belangrijk voor een kind dat hij kind blijft. Door een puber deelgenoot te maken van je problemen ontneem je hem een deel van zijn pubertijd. Groot moeten zijn voordat je tijd daarvoor is aangebroken is niet goed voor de ontwikkeling.
Voor een puber is the sky the limit. Alles kan bereikt worden, niets is onmogelijk. Niets groters en mooier dan de eerste grote verliefdheid. Deze droom kan echter snel aan diggelen vallen wanneer zijn ouders elkaar het huis vechten. Het besef dat liefde kan eindigen in wrok, afkeer, vernedering, schelden en bedrog tempert zijn toekomstverwachtingen. Bestaat de echte liefde wel? Is het allemaal maar schijn en toch niet de moeite waard?
Een puber zal niet met zijn emoties te koop lopen. Het is toch een periode vol onzekerheid. Ook zonder scheiding is het leven van de puber spannend genoeg. Een scheiding kan gewoonweg teveel zijn. Een puber kan zich van de scheiding afsluiten door een totaal onverschillige houding aan te nemen. Ouders, broers en zussen, het gezin, wat doet het er toe? Het leidt toch allemaal tot niets. De puber kan zich volledig onttrekken aan het gezinsleven door veel buitenshuis te verblijven of op zijn kamer.
Voor ouders is het weer moeilijk om met deze houding om te gaan. Het vreet energie om je kind erbij te trekken. Energie die je vaak al voor jezelf nodig hebt. Het makkelijkst is om te denken dat je puber groot en verstandig is. Dat zijn houding een weloverwogen en bewuste keuze is. De onverschillige houding van je puber is een oorverdovende stille noodkreet. Hoor deze, en help je puber met het verwerken van de scheiding.
Wat vertel je je puber?
Je kunt uitleggen wat een scheiding betekent. Inzicht in het juridische proces kan worden besproken en uitgelegd. Een scheiding heeft alleen betrekking op de partnerrelatie; ouders blijven ouders en houden evenveel van hun kinderen. De redenen waarom het tot een scheiding is gekomen, kun je uitleggen. Het gaat dan niet om de schuldvraag. Geef inzicht in hoe mensen uit elkaar kunnen groeien en ook waartoe dat kan leiden (de spanning, de ruzies, nieuwe relatie, etc). Een (oudere) puber beseft wel dat hij niet de oorzaak van de scheiding is, maar het kan geen kwaad dit te bevestigen. Geef aan dat hij altijd contact kan opnemen met de andere ouder. Kwaadspreken over de andere ouder is verboden. Met zwartmaken van de ander zal je kind zich ook afgewezen voelen. Je kind is tenslotte het product van twee ouders.
Tip
- Laat je kind niet in zijn sop gaarkoken. Geef je poging tot contact, nooit op en betrek je kind bij alle waardevolle gezinsbezigheden.
- Zijn halsstarrigheid is zijn wapen tegen onzekerheid. Jouw liefde is jouw wapen om energie te blijven steken in je kind.
Ten slotte
Ook voor je kind volgt de fase van hoop en perspectief. Een kind kan zich aanpassen aan de nieuwe situatie en opnieuw het geluk zien dat voor hem klaarligt. Het vraagt aandacht en geduld om je kind te gemeen naar het nieuwe toekomstperspectief. Liefde overwint heel veel.
Voor meer informatie over de ontwikkeling van een puber tijdens de echtscheiding kunt u contact opnemen met Alex Kanters van ScheidingsCenter.
Dhr. Alex Kanters, MfN Register-familie-Mediator
ScheidingsCenter, Alkmaar
