In de ideale situatie gaan partners respectvol uit elkaar. Er worden goede financiële afspraken gemaakt, waardoor beiden een prima toekomstperspectief hebben. De omgangsregeling is op elkaar en de behoefte van het kind aangepast. De waarde en normen in beide huishoudens zijn min of meer hetzelfde. De overgang van het kind van de ene ouder naar de andere ouder verloopt op een prettige manier. Informatie wordt ruimhartig uitgewisseld tussen beide ouders. Het kind vindt het fijn bij zijn vader en moeder. Kortom jullie zijn collega ouders!
Sinds 1998 blijft het gezamenlijk ouderlijk gezag na een echtscheiding gehandhaafd. De rechter kan oordelen dat het niet in het belang is van het kind dat een ouder het gezag houdt. Dit gebeurt in situaties waar spraken is van mishandeling van het kind, een bijzonder slechte relatie tussen de ouders, of een ouder die niet in staat is voor het kind te zorgen (ziekte, verslaving). In de meeste gevallen houden beide ouders het gezag. Anders gezegd: beide ouders hebben en houden het recht en de plicht hun kind op te voeden. Aan hen de taak om ‘gezamenlijk apart’ hun kind groot te brengen.
Omgangsregeling en ouderplan
In de meeste gevallen wonen de kinderen na de scheiding bij de moeder. Dit is geen recht van de moeder. Vaak zijn praktische en financiële overwegingen de reden hiervoor. De vader heeft bijvoorbeeld een voltijdbaan en de moeder werkt in deeltijd. Vaak is het financieel niet mogelijk voor de vader om in deeltijd te gaan werken. Meestal zijn beide ouders het ook eens over de verblijfplaats van de kinderen. Wanneer er geen overeenstemming is, en ook niet komt, dan zal uiteindelijk de rechter hierover een uitspraak moeten doen. De rechter laat zich leiden door het belang van het kind: wie kan het kind het beste verzorgen, gelet op het verleden, de hoeveelheid tijd, etc.
Hoe geef je een omgangsregeling vorm
De vorm van de omgangsregeling is afhankelijk van de wijze waarop de scheiding tot stand komt. Een omgangsregeling kan bestaan uit een korte paraaf in het echtscheidingsconvenant waarin de weekenden de vakanties en de wijze waarop de ouders elkaar informeren en de financiële regeling voor de kinderen zijn aangegeven.
Maar een omgangsregeling kan ook onderdeel van een uitgebreid ouderplan zijn, ook wel het verzorgingsplan genoemd. Bij een harmonieuze scheiding, waarbij beide ouders elkaar als ouder volledig vertrouwen, zal een omgangsregeling losser zijn vorm geven. Veel issues blijven bewust onbeantwoord, waarmee de ouders aangeven dat ze dat in overleg zullen oplossen zodra het probleem zich voordoet. Tegelijkertijd kunnen afspraken juist bij een harmonieuze scheiding makkelijk vastgelegd worden; het is immers makkelijker communiceren wanneer de verhoudingen nog goed zijn. Of die afspraken worden nagekomen of dat er in goed onderling overleg van wordt afgeweken is minder van belang. In communicatief slechte tijden heb je in ieder geval iets om op terug te vallen. Een ander voordeel is dat je kind en jij als ouder weten waar je aan toe bent.
‘Pieker niet, het komt toch anders!’ zeggen de Friezen. Een uitgebreid ouderplan waarin alles strak is vastgelegd, lijkt voor sommige de ideale oplossing. Bekijk bijvoorbeeld de volgende regeling.
De grote vakantie wordt 50/50 verdeeld tussen beide ouders. In de even jaren zijn de eerste 3 weken voor de vader en de laatste 3 weken voor de moeder. In de oneven jaren is dit andersom.
Goede regeling, maar hoe prettig is dit wanneer een nieuwe partner alleen tijdens de bouwvak vakantiedagen kan opnemen?
Wanneer een scheiding niet harmonieus verloopt, is het verstandig de omgangsregeling en andere verzorgingsafspraken juist uitgebreid op papier te zetten. Wanneer overleg tussen beide ouders moeilijk is, kun je dit maar gehad hebben. Zaken overlaten aan overleg in de toekomst is de goden verzoeken. Wanneer het ouderplan vaag en vrijblijvend is, terwijl de relatie als ouders slecht is, kan dit resulteren in jarenlang geruzie en gevecht. Dit is absoluut niet in het belang van het kind.
Het op papier zetten van afspraken rondom de kinderen kan een zeer moeilijk proces zijn. De redenen hiervoor zijn:
- De kinderen worden gebruikt als machtsmiddel.
- Op het dieptepunt van vertrouwen in elkaar moeten afspraken worden gemaakt over het dierbaarste dat je hebt.
- Afspraken worden gemaakt op een moment dat je de toekomst moeilijk kunt inschatten.
Tip!
Bij een omgangsregeling wordt vooral gedacht aan de kinderen zien. Je contactmomenten als uitwonende ouder kunnen enorm worden uitgebreid met telefoneren, e-mail, brieven en ansichtkaarten, en korte bezoekjes op het sportveld bijvoorbeeld (in overleg met de andere ouder natuurlijk).
In mijn volgende blog zal ik ingaan op ouderschapsplan. U kunt contact opnemen voor het maken van een vrijblijvend en kosteloos kennismakingsgesprek.
Dhr. Alex Kanters, MfN Register-familie-Mediator
ScheidingsCenter, Alkmaar
